Vorig jaar heeft Meghan haar afstudeeronderzoek bij mij gedaan, met als resultaat een onderzoek naar de voedingsinname van zwangere veganisten in Nederland. Voor de geïnteresseerden hierbij de samenvatting van haar scriptie
‘Een kwantitatief onderzoek naar de voedingsinname van zwangere veganisten in Nederland’
Inleiding: Sinds 2016 is het aantal veganisten in Nederland bijna verdriedubbeld. Deze trend vraagt binnen diëtetiek extra aandacht, vooral bij zwangere vrouwen die voor dit dieet kiezen. Tijdens de zwangerschap is er een verhoogde behoefte aan bepaalde vitamines, mineralen, essentiële eiwitten en vetten. Mensen die veganistisch eten hebben een verhoogde kans op tekorten van nutriënten, zoals vitamine B12, vitamine D, calcium, ijzer, jodium en zink. Daardoor kunnen er wellicht afwijkingen ontstaan bij het ongeboren kind. In Nederland is onvoldoende onderzoek gedaan naar de huidige inname van de betreffende macro- en micronutriënten van zwangere vrouwen die veganistisch eten. De volgende vraag wordt in dit onderzoek gesteld: In hoeverre voldoet de voedingsinname van zwangere veganisten aan de informatie die in de Richtlijnen Goede Voeding en in aanvullende adviezen voor zwangere vrouwen van het Voedingscentrum naar voren komt?
Methode: De steekproef voor dit onderzoek is zwangere vrouwen van N=9, die veganistisch eten. Deze vrouwen hielden vijf dagen lang een voedingsdagboek bij, waar zij zo zorgvuldig mogelijk vermeldden wat zij aten. Vervolgens werden de gegevens ingevoerd in de Eetmeter, een instrument van het Voedingscentrum. Zo konden de desbetreffende hoeveelheden micro- en macronutriënten helder worden weergegeven. Met deze data is een one-sample T-toets uitgevoerd en geanalyseerd.
Resultaten: Zwangere vrouwen namen significant minder energie, eiwitten, verzadigde vetten, jodium en calcium in ten opzichte van de hoeveelheden, die in de richtlijnen zijn opgenomen. Anderzijds namen zij significant meer vet, vezels, vitamine B12 en zink in.
Conclusie: Zwangere veganisten behaalden gemiddeld de aanbevelingen voor vet, vezels, vitamine B12 en zink met een significant verschil. Er kan geconcludeerd worden dat deze micro- en macronutriënten voldoende ingenomen worden door zwangere vrouwen die veganistisch eten. Het gebruik van een vitamine B12 supplement heeft er mede voor gezorgd dat de deelnemers aan de ADH kwamen. De inname van producten met vitamine D en ijzer lag gemiddeld ook boven de hoeveelheid die is aangegeven in de richtlijnen, mogelijk door het supplementgebruik van de participanten, met een significant verschil.
De gemiddelde inname voor energie, eiwit, verzadigde vet, jodium en calcium lag onder de hoeveelheden, die in de Richtlijnen Goede Voeding en in aanvullende adviezen voor zwangere vrouwen zijn opgenomen. Er was sprake van een significant verschil. Hierbij kan geconcludeerd worden dat deze micro- en macronutriënten te weinig worden ingenomen door zwangere vrouwen die veganistisch eten. De koolhydraatinname lag gemiddeld ook onder de hoeveelheid uit de Richtlijnen, waarbij geen significant verschil uitkwam. Hierdoor kan niet geconcludeerd worden dat er te weinig koolhydraten worden ingenomen bij zwangere vrouwen die veganistisch eten.
Praktisch: Ten eerste is voldoende eiwitinname geadviseerd om gecontroleerd te worden bij zwangere cliënten die veganistisch eten. Voor eiwitinname geldt een richtlijn van 77 gram voor zwangere vrouwen die een veganistisch dieet volgen. Mochten de cliënten niet de geadviseerde hoeveelheid bereiken, kunnen een aantal adviezen van toepassing zijn. Veel vleesvervangers zoals falafel, tofu, tempeh en soja zijn bruikbare eiwitbronnen voor zwangeren die veganistisch eten. Ook zijn peulvruchten, granen en noten goede plantaardige eiwitbronnen. Eventueel zouden plantaardige eiwitpoeders gebruikt kunnen worden om de eiwitinname te verhogen.
Ten tweede zou het controleren van de calciuminname van de zwangere cliënten die veganistisch eten gunstig zijn. Als er minder dan 1000 milligram calcium per dag ingenomen wordt, is er sprake van een tekort. Bij een tekort aan calcium kunnen een aantal adviezen gegeven worden. Broccoli, Chinese kool, boerenkool, raapstelen en sojaproducten zijn bronnen van calcium. Ook bevatten rode en witte bonen, sesamzaad en amandelen calcium. Er zijn veel variaties op plantaardige kazen van het merk violife zoals de veganistische variant op Griekse kaas met 230 milligram calcium (voor 1 snee), veganistische variant op cheddar kaas met 230 milligram calcium (voor 1 snee) en veganistische variant op gekruide kaas plakjes met 230 milligram calcium (voor 1 snee). Ook bevat een aantal plantaardige varianten op zuivel calcium zoals soja yoghurt met 180 milligram calcium per schaaltje.
Ten derde is jodiuminname ook een aandachtspunt bij zwangere cliënten die veganistisch eten. Vis, eieren en zuivel zijn goede bronnen van jodium. Omdat deze ontbreken in een veganistisch eetpatroon zijn ook alternatieven zoals brood, zeewier een gejodeerd keukenzout goede bronnen om aan de richtlijnen voor jodium te komen.
Eline adviseert al aan haar huidige zwangere cliënten om B12, B11, ijzersupplementen en voldoende vitamine D in te nemen.